Άπλαστος αλλά ζωντανός ο λόγος του αββά Ισαάκ, αναφέρεται με συντομία και ακρίβεια στις αλλοιώσεις του αγωνιζόμενου πιστού κατά την πορεία του προς τη θέωση. Δεν είναι υποταγμένος σ' ένα εξωτερικό σχέδιο νοητικά προκατασκευασμένο, αλλά κινείται ελεύθερα και με φυσικότητα στον υπερφυσικό χώρο. Έτσι οι αρετές και οι ψυχικές καταστάσεις αναδιπλώνονται ανακατεμένες και σκόρπιες, συνάμα όμως είναι εναρμονισμένες και ισορροπημένες στο σύνολό τους. Θίγονται βασικά ζητήματα της πνευματικής ζωής, όπως ο πόλεμος του διαβόλου, οι πειρασμοί, η νηστεία, η υπομονή, η καλλιέργεια της ψυχής, η καθαρότητα της καρδιάς, τα μέσα της σωτηρίας κ.ά.